NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
حَفْصُ بْنُ
عُمَرَ
النَّمَرِيُّ
حَدَّثَنَا
شُعْبَةُ
عَنْ
سُلَيْمَانَ
بْنِ عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
عَنْ
عُبَيْدِ بْنِ
فَيْرُوزَ
قَالَ
سَأَلْتُ
الْبَرَاءَ بْنَ
عَازِبٍ مَا
لَا يَجُوزُ
فِي
الْأَضَاحِيِّ
فَقَالَ
قَامَ فِينَا
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
وَأَصَابِعِي
أَقْصَرُ
مِنْ
أَصَابِعِهِ
وَأَنَامِلِي
أَقْصَرُ
مِنْ
أَنَامِلِهِ
فَقَالَ
أَرْبَعٌ لَا
تَجُوزُ فِي
الْأَضَاحِيِّ
فَقَالَ الْعَوْرَاءُ
بَيِّنٌ
عَوَرُهَا
وَالْمَرِيضَةُ
بَيِّنٌ مَرَضُهَا
وَالْعَرْجَاءُ
بَيِّنٌ
ظَلْعُهَا
وَالْكَسِيرُ
الَّتِي لَا
تَنْقَى قَالَ
قُلْتُ
فَإِنِّي
أَكْرَهُ
أَنْ يَكُونَ فِي
السِّنِّ
نَقْصٌ قَالَ
مَا كَرِهْتَ
فَدَعْهُ
وَلَا
تُحَرِّمْهُ
عَلَى أَحَدٍ
قَالَ
أَبُو دَاوُد
لَيْسَ لَهَا
مُخٌّ
Ubeyd b. Feyrûz'dan
demiştir ki:
Ben Berâ b. Azib'e
kurbanlıklarda hangi özelliklerin bulunmasının caiz olmadığını -yahut da
kurbanlıklarda bulunması caiz olmayan özellikleri- sordum da (şöyle) cevap
verdi:
Resûlullah (S.A.V.)
(birgün) aramızda (ayağa) kalkıp (ben şu anda onun sözlerini aktarırken onun
gibi el kol hareketleri de yapacağım) Oysa benim parmaklarım onun
parmaklarından, parmak uçlarım da onun parmak uçlarından daha kısadır- (şöyle)
buyurdu:
"Kurbanlıklar
içerisinde kurban edilmeleri caiz olmayan dört (hayvan) vardır: Körlüğü açıkça,
belli olan tekgözlü, hastalığı açıkça belli olan hasta, topallığı iyice belli
olan topal, ilikleri kurumuş (derecede) cılız" (Ubeyd b. Feyruz sözlerine
devam ederek) dedi ki: - ben de (Bera b. Azib'e):
"Ben (hayvanın)
diş(ler)inde bir eksiklik bulunmasından hoşlanmıyorum." dedim. O da:
"Hoşlanmadığın
(hayvan)ı bırak (fakat) o'nu (kurban etmeyi) kimseye yasaklama" cevabını
verdi.
Ebû Dâvûd der ki (Kesîr)
iliği kalmamış (hayvan demektir).
İzah:
Nesâî, dahaya; Tirmizî,
edahi; İbn Mâce, edahi; Darimî, edahi; Muvatta, dahaya; Ahmed, IV-284, 289-301.
Bu hadis-i şerif,
kurbanın etine ve yağına zarar verecek, topallık, körlük ve şiddetli hastalık gibi
kusurlardan salim olması gerekir. Bu gibi kusurları bulunan havanları, kurban
etmek caiz değildir. Fakat hayvanda bu kusurlardan birisinin veya bir kaçının
belli olmayacak derecede az bir miktarda bulunması onun kurban edilmesine engel
değildir. Bu mevzuda İmam Nevevî şöyle diyor: "Kendisinde Bera hadisinde
zikredilen (yürümeye imkân vermeyecek derecede şiddetli) hastalık, aşırı derecede
zayıflık, tek gözlülük (yürümeye engel olacak) topallık, kusurlarından biri
veya birkaçı yahut da bunlar gibi veya daha fazla derecede sıhhate zarar veren
bir veyahut bir kaç kusur bulunan bir hayvanı kurban etmenin caiz olmayacağında
âlimlerin icmaı vardır.[en-Nevevî, Şerhu'l Müslim XIII-125.]
Hattâbî, bu mevzudaki
görüşlerini şöyle ifade ediyor: "Mevzumuzu teşkil eden bu hadis, söz
konusu edilen kusurların hayvanda hafif bir şekilde bulunması o hayvanın
kurban edilmesine engel değildir. Hadiste geçen -hastalık, açıkça belli olan,
körlük açıkça belli olan, topallık açıkça belli olan- sözleri bu gerçeği ifade
etmektedir. Çünkü bu kusurların en az bir miktarı hayvanda açıkça belli
olmaz."